Wat te doen na de corona crisis?
De laatste weken zat de economie op slot. Alle aandacht ging uit naar het coronavirus, de gezondheidszorg en de compensatie voor de (loon)kosten van bedrijven. Maatregelen om de tijd van voor de corona te overbruggen naar een tijdperk na de corona; Het “b.c.” krijgt opeens een andere betekenis dan van oudsher.
Het lijkt op “Bridge over troubled water, “I will lay me down when you sail on” van Simon & Garfunkel”, met een onbekende overkant. Vaak bestaat nog de illusie dat alles weer als vanouds wordt als het virus is verslagen, maar dat is onjuist. Ondernemers moeten nu inspelen op de nieuwe omstandigheden. Wat moeten ondernemers doen?

1. Er is een geweldige staatsschuld ontstaan van 92 miljard, die vroeger of later terugbetaald moet worden. Dit kan alleen met belastingverhogingen, bezuinigingen en andere fiscale maatregelen. Voor de Corona stond het Malieveld vol met ontevreden medewerkers van politie tot zorg, van de brandweer tot agrariërs. Nu valt er niets meer extra te verdelen, terwijl er nog steeds wetten zijn die eisen dat de stikstof wordt teruggedrongen, dat er nog steeds armoede is en wellicht een hogere werkloosheid komt. De virologen regeerden Nederland en de economen werden niet gehoord. De prijs hiervoor is nog onbekend bij het grote publiek, maar zal significant zijn. Iedereen moet zich voorbereiden op een sobere tijd en toenemende onzekerheid, ongeacht welke regering wij volgend jaar ook krijgen. Ook ondernemingen zullen de prijs betalen. Aan de ene kant door de belastingmaatregelen en aan de andere kant door het lagere vrij te besteden inkomen van de consumenten. Een ander koopgedrag, meer ratio, meer selectief en wellicht meer op koopjes kan het gevolg
   
2. Ondernemers hebben ervaren wat de nadelen zijn van het huidige economische stelsel. Een groot belang voor aandeelhouders (Kijk naar Booking.com, en KLM), de rol van private equity (hoge schulden en rentes, kijk naar o.a. HEMA). Iedereen probeert het risico af te wentelen en is niet erg bereid om klanten tegemoet te komen (ik ervaar dit o.a. bij softwareleveranciers of bij licenties van softwareleveranciers. Uitstel is in sommige gevallen het hoogst haalbare, maar de schuld blijft). Nu leren ondernemers de echte partners kennen. Nu komt het aan op daden en niet op praatjes. Ondernemers zullen zeker hun eerdere keuzes herzien en nieuwe keuzes laten bepalen door de partijen die wel bereid waren mede verantwoording te nemen.
   
3. De supply chain zal imploderen en er zal een ander model ontstaan. Is het logisch dat winkels het risico van voorraden moeten dragen, de niet verkochte voorraden door Corona niet mogen terugsturen? Is het logisch dat de supply chain geen ketting blijkt te zijn, maar losse schakels, die niet echt verbonden zijn. Iedereen probeert zijn eigen hachje te redden. De slachtoffers zitten aan het eind van de ketting: de winkels of bedrijven in een business-to-business omgeving, maar ook aan het begin. In Azië zijn miljoenen werknemers ontslagen (zonder vangnet of vergoeding) omdat bedrijven de orders terugtrekken, getekende contracten of niet. Ook bedrijven vallen met duizenden om, doordat zij geen geld meer krijgen van de ooit zo trouwe klanten. Straks moeten deze bedrijven weer klaar staan om onder slechte omstandigheden en zeer lage lonen de producten te maken. Milieuwetten, kinderarbeid en redelijke arbeidsvoorwaarden zullen nog meer onder druk komen te staan.
4. Door corona gingen wij massaal online kopen, bij welke site maakte ons niet uit. Amazon kende zelden zo’n succesvolle periode met sterk stijgende beurskoersen, Bol.com en Coolblue spreken over geweldige omzetten en resultaten en ook Thuisbezorgd.nl en Picnic maken gouden tijden mee. De fysieke dienstverleners, zoals horeca en winkels zijn door de virologen buiten spel gezet. Deze online dienstverleners kennen de kopers, kennen het gedrag van de kopers en kunnen de kopers ook direct bereiken. Deze online dienstverleners zullen er alles aan doen om deze klanten blijvend te binden. Met services, met snelle leveringen of met lage prijzen. Daarnaast zullen deze aanbieders ook over de grenzen gaan waardoor ook nieuwe partijen op de Nederlandse markt zullen komen zoals Amazon dat ook al doet. De fysieke winkels zullen daarom nog meer onder druk komen te staan. Deze winkels hadden al grote moeite om hun bestaansrecht te bewijzen en dat wordt dus nog erger.
   
5. Ik heb het niet over eventuele bijkomstige effecten zoals het lenen van geld (wordt moeilijker) een eventueel stijgende rente of dalende huizenprijzen. Dit zijn allemaal onderdelen van het nieuwe economische en commerciële landschap.

Maar er zijn ook positieve effecten te verwachten.
Wij beseffen steeds meer dat onze woonomgeving belangrijk is voor ons geluk. Ergens thuishoren, sociale binding en sociale contacten zijn belangrijke voorwaarden om ons gelukkig te voelen. Hier kunnen lokale aanbieders, horeca en winkels van profiteren mits deze maar inspelen op de behoeften van klanten, op veiligheid (1,5 meter samenleving) en aan hedonie (geluk, beleving en sociale aspecten). Hierdoor ontstaat een soort dichotomie (tweedeling) in ons gedrag: ratio en efficiency via online aanbieders, beleving en emotie lokaal. Hierop inspelen is een belangrijke bestaansvoorwaarde voor fysieke aanbieders.Voor bedrijven is er nu de realiteit van een geïmplodeerde supply chain, waarbij iedereen bezig was om zelf te overleven zonder acht te slaan op de andere schakels: klanten en leveranciers. Het is nu zaak om te kijken tot welke veranderingen dit kan leiden:
Overstappen van disloyale leveranciers naar een meer sociale leverancier. Afscheid nemen van disloyale klanten (die niet wilden betalen of wegbleven) en het belonen van goede klanten (die mee dachten en wel wilden betalen). Opnieuw het businessplan tegen de loep houden en kijken of er andere services en verdienmodellen mogelijk zijn, en ook onderzoeken welke samenwerkingsvormen mogelijk zijn. Samenwerken met gelijksoortige aanbieders in zogenaamde bemiddelingsplatformen (voorbeeld op grote schaal Uber en airBnB, of Thuisbezorgd.nl). Of samenwerken in bemiddelingsplatformen met een divers aanbod; maar gezamenlijk klanten trekken en behouden. Hierdoor ontstaan sterke marketingposities. Pragmatisch onderzoeken wat kan, wat het oplevert en wat efficiënt is. Dit is een nieuwe business strategie, waarbij technologie ondersteunend is.
 De kans op een toekomst
Wat kan technologie voor u betekenen, zowel als privépersoon, werknemer of als bedrijf. Door corona is de doorbraak gekomen van technologie als basis van ons leven. Een nieuwe evenwichtige harmonie tussen fysiek en technologie. Niet langer zal technologie toegepast worden om bestaande processen efficiënter te maken, maar technologie (internet voorop) zal de basis worden van ons gedrag en van de relatie tussen bedrijven, werknemers en klanten. Het zal niet langer meer gaan om ongebreideld geld verdienen, maar om sociale aspecten. Het zal het begin zijn van een nieuwe vorm van neoliberalisme, het begin van sociaal kapitalisme. Wij in Europa hebben altijd het Rijnlandse model aangehangen, een vorm van sociaal kapitalisme. Dit zal ons sterk maken en de basis zijn van ons succes op langere termijn. Niet ieder voor zich, maar wij met z’n allen. Pak nu de kans voor een toekomst en belangrijk: blijf gezond!

Prof Dr C.N.A. Molenaar
27 april 2020

Alleen veranderen door toepassing van technologie biedt kansen voor de toekomst!
Zie ook: https://www.youtube.com/watch?v=f53xX6-bzzU&t=5s